Kocimiętka – jak działa na koty i jak wykorzystać jej właściwości?

Kocimiętka jest byliną z rodziny jasnotowatych, czyli z tej samej, co mięta czy melisa. Jej botaniczna nazwa to Nepeta. Nie bez przyczyny jednak zwyczajowo nazywana jest kocimiętką. Działa niemal narkotycznie na koty, w ciągu chwili zmieniając ich zachowanie. Na czym polega działanie kocimiętki i jak je wykorzystać w praktyce?

Jak kocimiętka działa na koty?

Kocimiętka to roślina powszechnie występująca w strefie umiarkowanej. Ma zielono-szare, charakterystycznie ząbkowane, pokryte meszkiem liście i drobne kwiaty w odcieniach fioletu lub błękitu. Rośnie dziko w postaci gęstych, niewysokich kęp, na dobrze nasłonecznionych terenach. Jest mało wymagająca w uprawie, więc z powodzeniem można zasadzić ją w przydomowym ogródku, a nawet w doniczce na parapecie.

Zapach kocimiętki wywołuje w kotach silne pobudzenie. Najczęściej jest to stan euforyczny, choć u niektórych czworonogów roślina wyzwala agresję. Zwykle jednak pod wpływem działania kocimiętki koty:

• ocierają się o roślinę lub wręcz tarzają w niej;
• głośno wokalizują lub mruczą;
• łapczywie liżą, gryzą, a nawet zjadają aromatyczne łodyżki;
• są wyraźnie podekscytowane, ale też stają się zrelaksowane, rozluźnione.

Stan taki trwa kilka do kilkunastu minut. Po tym czasie działanie kocimiętki na koty ustaje, ponieważ zwierzęta przyzwyczają się do jej odurzającego aromatu. Potrzeba około 2 godzin przerwy od stymulacji, by znów zainteresowały się rośliną lub przedmiotem o jej zapachu.

Dlaczego kocimiętka działa na koty?

W liściach i łodygach kocimiętki znajduje się olejek eteryczny, który odpowiada za jej aromat. Składnikiem tej substancji jest m.in. nepetalakton. Ten monoterpen jest feromonem roślinnym i wykazuje wysokie podobieństwo do wydzielanych przez koty feromonów, najprawdopodobniej tych, które służą komunikacji gotowości seksualnej. Zaobserwowano bowiem, że kocimiętka nie działa na koty bardzo młode ani te w podeszłym wieku, a u kotów kastrowanych wywołuje mniejsze pobudzenie niż u zdolnych do rozrodu. Co więcej, zachowanie kotek pod wpływem kocimiętki podobne jest do tego w rui.

Czy wszystkie koty reagują na kocimiętkę? Jej zapach nie robi większego wrażenia na niektórych osobnikach, nawet tych aktywnych płciowo. Na jej wpływ odpornych jest około 30% czworonogów. Badacze są zdania, że podatność na działanie kocimiętki jest u kotów uwarunkowana genetycznie. Innymi słowy, jeśli przodkowie danego zwierzęcia reagowali na woń rośliny euforycznie, to z dużym prawdopodobieństwem skłonność ta utrzyma się w kolejnych pokoleniach, a jeśli nie – kot może być na nią zupełnie niewrażliwy.

Czy kocimiętka działa tylko na koty?

Na zapach kocimiętki żywiołowo reagują nie tylko koty domowe – wrażliwe są na niego niemal wszystkie kotowate. Ale nie tylko. Olejek eteryczny obecny w roślinie ma bogaty skład – zawiera nie tylko nepetalakton, ale też cytrol, tymol czy geraniol. Ich aromat działa odstraszająco na niektóre owady (np. muchy, komary), dlatego ekstrakty z kocimiętki często można znaleźć w recepturach repelentów. Dla odmiany, ten sam zapach silnie wabi pszczoły. Kocimiętka jest jedną z najbardziej miododajnych roślin! Czy kocimiętka działa na psy? W pewnym stopniu także, choć w przypadku tych czworonogów wykazuje głównie właściwości relaksujące, wyciszające.

Kocimiętka oddziałuje także na ludzki organizm. Od lat ceniona jest w ziołolecznictwie – działa rozkurczowo (łagodzi napięciowe bóle głowy czy bóle brzucha spowodowane niestrawnością), przeciwzapalnie, moczopędnie, napotnie. Wzmaga apetyt, redukuje stres i ułatwia zasypianie. By skorzystać z dobroczynnych właściwości kocimiętki, możemy spożywać ją np. w postaci naparu albo dodawać świeże liście do sałatek.

Jak wykorzystać działanie kocimiętki na koty?

Jak często można podawać kotu kocimiętkę? Wbrew niektórym obiegowym opiniom jest dla czworonogów całkowicie bezpieczna – nie uzależnia. Można pozwolić kotu cieszyć się jej zapachem bez ograniczeń, o ile oczywiście kot nie jest na nią uczulony. Właściwości kocimiętki można wykorzystać, gdy chcemy wpłynąć na zachowania pupila lub poprawić jego samopoczucie, na przykład:

• zachęcić do korzystania z drapaka (dzięki zapachowi kocimiętki stanie się bardziej atrakcyjny niż narożnik sofy), legowiska albo nowej zabawki;
• zredukować stres związany z przebywaniem w nowym miejscu albo wejściem do transportera;
• skłonić do aktywności, co może być niezwykle pomocne, gdy zwierzę ma mało ruchu i tendencję do tycia; nagradzać za pożądane zachowania, a tym samym je utrwalać.

Skąd wziąć kocimiętkę?

Kocimiętkę możemy zasadzić w doniczce i postawić na dobrze nasłonecznionym parapecie. Nie tylko sprawimy w ten sposób radość pupilowi, ale też zyskamy efektowną ozdobę wnętrza. Warto jednak wiedzieć, że nepetalakton zachowuje swoje właściwości w suszu i w ekstraktach z rośliny. Dlatego niezwykle pomocny przy wychowaniu kota może stać się poręczny spray z kocimiętką. Spryskując nim kocie legowisko albo żwirek w kuwecie, jasno wskażemy zwierzęciu przedmioty, z których może korzystać.

Dużą popularnością cieszą się zabawki wypełnione suszem z uwielbianej przez koty rośliny. Pluszowy bóbr z kocimiętką zapewni pupilowi kilkanaście minut wspaniałej rozrywki, do której może regularnie powracać. Mieszcząca się w każdej torebce mysz z kocimiętką pozwoli kotu zrelaksować się podczas stresującej wyprawy do weterynarza. Takie zabawki, podobnie jak spray z kocimiętką, można kupić w dobrze zaopatrzonych sklepach zoologicznych. Nasiona lub sadzonki rośliny znajdziemy w sklepach ogrodniczych.