Koszatniczka

Choć niewielkie, sympatyczne koszatniczki prezentują się naprawdę uroczo, wciąż nie są szczególnie znane. Wiele osób widząc je po raz pierwszy zastanawia się, czym właściwie są te małe gryzonie. Co warto wiedzieć o koszatniczkach?

Spis treści:

1. Skąd pochodzą koszatniczki pospolite?
2. Koszatniczka - wygląd
3. Ile żyją koszatniczki? 
4. Żywienie koszatniczki i problemy zdrowotne
5. Pielęgnacja koszatniczki
6. Koszatniczka - wymagania hodowlane
7. Koszatniczka domowa - dla kogo będzie odpowiednim wyborem?
8. Ile kosztuje koszatniczka?

Skąd pochodzą koszatniczki pospolite?

W naturalnym środowisku, zwierzęta te żyją w Chile, a dokładniej - w Andach na wysokości około 1200 m n.p.m. W innych częściach świata, koszatniczkę można zobaczyć w ogrodzie zoologicznym lub domu prywatnym, jednak nie występują one naturalnie nigdzie indziej.

W Andach koszatniczki pospolite zazwyczaj żyją w niewielkich, liczących około 5-8 osobników stadach. Najbardziej standardowy układ to 5 samiczek i 1 do 2 samców, choć zdarzają się grupy nieco mniejsze i odrobinę większe. Zazwyczaj zmniejsza się ilość samiczek przy zachowaniu ilości samców. Na wolności zwierzęta te nie dożywają sędziwego wieku głównie z uwagi na aktywność drapieżników, które nieustająco polują na koszatniczki ze względu na to, że stanowią one dość łatwy cel.

Koszatniczka - wygląd

Pospolite koszatniczki to nieduże zwierzątka, które przypominają połączenie szczura i dobrze znanym większości Polaków świnek morskich, czy też raczej kawii domowych. Nieduże, o sporych i pozbawionych futerka uszkach koszatniczki posiadają również łysy ogonek, a także pokaźne wibrysy i miękką sierść.

Futerko koszatniczek charakteryzuje się brązową, odrobinę podpalaną kolorystyką. Co istotne, nie ma odstępstw od tej reguły, co może stanowić pewne zaskoczenie dla osób, które znają szynszylę - gryzonia, który także pochodzi z And i z uwagi na potrzeby żywieniowe bywa porównywany do koszatniczek. W przypadku szynszyli można wyróżnić wiele wariantów kolorystycznych pozyskiwanych w warunkach hodowlanych, jednak koszatniczki - występują tylko i wyłącznie w jednej, standardowej kolorystyce.

Jak już wspominaliśmy, koszatniczki nie należą do dużych zwierząt: waga, w zależności od płci oraz uwarunkowań osobniczych, waha się od 170 do około 300g. Zwierzaki te wyróżniają się dość smukłą budową ciała, a całkowita długość zwierzaka to około 25 do 30 cm, z czego ogon może stanowić nawet połowę jego długości. Właśnie w związku z łysym ogonkiem koszatniczek, bywają one porównywane do szczurów.

Tym, czym wyróżnia się pospolita koszatniczka, choć początkowo może budzić niepokój opiekuna, jest kolor ich zębów. Warto powiem pamiętać, że choć młode koszatniczki rodzą się z nienagannymi, śnieżnobiałymi ząbkami - dla dorosłych osobników prawidłowym kolorem uzębienia jest... pomarańczowy.

Ile żyją koszatniczki? 

Jak już wspominaliśmy, w warunkach naturalnych koszatniczki nie żyją zbyt długo: średnia wieku wynosi zaledwie około 3-4 lata. Dlaczego mówimy "zaledwie"? Bowiem w warunkach hodowlanych, kiedy właściciel zapewnia zwierzakom odpowiednie miejsce do życia, a przede wszystkim dostosowaną do potrzeb koszatniczek dietę - średnia wieku wzrasta ponad dwukrotnie. Większość osobników przeżywa nawet dekadę, przy założeniu że właściciel zadba o prawidłową dietę oraz profilaktykę zdrowotną.

Ciąża trwa 87-90 dni. Młode przychodzą na świat od września do grudnia. Samica rodzi od 3 do 8 młodych. Młode rodzą się owłosione i ważą 14 g. Samiec również pełni opiekę nad potomstwem. Dojrzałość płciową osiąga w 12 tygodniu życia. Jeśli zaś chodzi o często występujące u koszatniczek choroby, największym problemem koszatniczek jest duża podatność na zapadanie na cukrzycę. W naturze dieta tych zwierzaków składa się głównie z suchych korzeni i traw, a ich układ pokarmowy jest w niewielkim stopniu przystosowany do przetwarzania cukrów. Dlatego też wielu hodowców podkreśla, że w diecie tych zwierzątek powinno się unikać m.in. owoców czy tłustych ziaren.

Dodatkowo, warto uważać na czynniki stresogenne w życiu koszatniczki. Zwierzaki te, narażone na niesprzyjające warunki, mogą m.in. wyrywać sierść czy reagować strachem, np. gryząc opiekuna.

Żywienie koszatniczki i problemy zdrowotne

Jeśli chodzi o żywienie koszatniczek, jak już wspominaliśmy - zwierzaki te są podatne na występowanie cukrzycy, a także mają wrażliwe żołądki i powinny unikać żywności, która nie została uprzednio ususzona. Wszystkie bogate w cukier i w tłuszcz smakołyki takie jak: suszone owoce, marchew, burak, dynia, orzeszki, ziarno w szczególności słonecznika, powinny zostać ograniczone do minimum i pojawiać się w diecie sporadycznie. Dieta koszatniczek to przede wszystkim pełnowartościowy granulat, dopasowany do potrzeb tego gatunku, sianko, zioła oraz niewielkie ilości suszonych smakołyków. W przypadku tego ostatniego elementu diety koszatniczki - bezpieczniej jest unikać podawania owoców, które potencjalnie mogłyby prowadzić do cukrzycy.

Jeśli chodzi o świeże pokarmy, można podawać je od czasu do czasu, w niewielkich ilościach, uważnie obserwując pupila. Jeżeli widzimy, że tego rodzaju dodatki w żaden sposób mu nie szkodzą - możemy je podawać okazjonalnie. Jednak w sytuacji gdy podanie świeżego pokarmu zakończy się dla koszatniczki biegunką - lepiej jest unikać podawania takiego pożywienia.

Ogólną zasadą jest, by nie robić zbyt dużych zapasów żywności dla zwierzaków. Dobrze jest unikać zakupu np. granulatu na pół roku czy rok w zapasie, bowiem po około 2-3 miesiącach wartość odżywcza takiego pokarmu znacząco zmaleje. Dlatego też dobrym rozwiązaniem może okazać się tworzenie niewielkich zapasów, na góra dwa miesiące. 

Pielęgnacja koszatniczki

Koszatniczka pospolita nie wymaga szczególnych zabiegów pielęgnacyjnych. Wystarczy zapewnić jej dostęp do dobrej jakości pyłu kąpielowego i regularnie sprzątać klatkę. Z uwagi na brak szczepień dla tych zwierzątek i z tego względu znaczącą ekspozycję na choroby wywoływane patogenami - zaleca się regularnie sprzątać klatkę, od czasu do czasu również ją dezynfekując. Można to zrobić zalewając kuwetę gorącą wodą, a także mieszanką wody i octu lub korzystając ze specjalnych środków do czyszczenia kuwety.

Poza tym, koszatniczka nie potrzebuje szczególnych zabiegów pielęgnacyjnych, jak podcinanie pazurków. Warto jednak zwrócić uwagę na to, czy u zwierzaka nie pojawia się grzybica, zwłaszcza jeśli koszatniczce zdarzy się... wykąpać w podłożu, które znajduje się na dnie klatki. Choć jest to dość rzadka sytuacja, okazjonalnie może przytrafić się koszatniczce tego rodzaju pomysł, zwłaszcza gdy zapomnimy o podaniu jej pyłu kąpielowego przez kilka dni.

Koszatniczka - wymagania hodowlane

Jak już wspominaliśmy, w klatce koszatniczki trzeba utrzymać nienaganny porządek. Dlatego też regularna wymiana pelletu czy innego rodzaju stosowanego podłoża jest absolutną koniecznością, a dodatkowo - niezbędna jest okazjonalna dezynfekcja kuwety. W ten sposób można bowiem uchronić zwierzaka przed wieloma przykrymi chorobami, głównie skórnymi, ale nie tylko. Przyjmuje się, że podłoże należy wymieniać nie rzadziej niż raz w tygodniu, zdecydowanie częściej latem, a także wtedy, gdy w jednej klatce zamieszkuje kilka koszatniczek. W tym pierwszym przypadku chodzi o to, że namnażanie szkodliwych bakterii w wysokich temperaturach jest zdecydowanie szybsze, a w drugim - więcej zwierzaków to w naturalny sposób także więcej odchodów.

Najważniejsza jest odpowiednio duża klatka - koszatniczki są skocznymi zwierzątkami, a co za tym idzie - im wyższa klatka tym lepiej. Dodatkowo, w "mieszkanku" tego zwierzaka warto umieścić choćby kilka półeczek, drewniany pieniek czy gruby patyk a także domek lub hamak, który zapewni zwierzakowi możliwość bezpiecznego wypoczynku bez względu na porę dnia czy nocy. Jako że koszatniczka w sytuacji zagrożenia może wykazywać agresję, a nawet gubić sierść, uważa się że klatka powinna stać w spokojnym miejscu. Co za tym idzie, dziecięcy pokój - zwłaszcza w przypadku żywotnych maluchów - może nie być dobrą lokalizacją. Najlepiej jest także unikać umieszczania klatki w bezpośredniej okolicy telewizora czy zestawów do odtwarzania muzyki, przy oknie, drzwiach wejściowych do domu lub kaloryferze. Ostatnie wskazane czynniki nie tyczą się hałasu, ale przeciągów, potencjalnie niskiej temperatury otoczenia lub wręcz przeciwnie - gorąca, jakie bije od grzejników.

W klatce koszatniczki nie może zabraknąć również drewnianych elementów lub ewentualnie patyczków. Jak każde gryzonie, również koszatniczki są wyposażone w nieustannie rosnące ząbki, które - nieścierane - mogłyby pokaleczyć pyszczek zwierzaka od wewnątrz. Dlatego nie należy denerwować się, gdy koszatniczka zacznie skrobać np. drewnianą półeczkę w klatce - taka jest natura tych zwierzaków i trudno oczekiwać od nich czegoś innego. W klatce można umieścić także dokładnie wyparzone i oczyszczone grube gałęzie. Będą one stanowić idealne miejsca do wypoczynku, a także staną się świetnym gryzakiem. Nie może także zabraknąć poidełka ze świeżą wodą.

Kwestią, o której nie można zapomnieć jest także to, że koszatniczki należą do gatunków stadnych. Co za tym idzie - zwierzaki te bardzo źle znoszą samotność i nie będą czuły się dobrze w pojedynkę. Nawet najlepsze "ludzkie" towarzystwo nie będzie w stanie zastąpić im kompana tego samego gatunku. Dlatego jeśli nie mamy miejsca lub ochoty na opiekowanie się większą gromadką gryzoni - lepiej jest poszukać innego pupila.

Najlepszym rozwiązaniem jest para rodzeństwa tej samej płci, która będąc ze sobą od małego, nie powinna rywalizować. Te małe zwierzątka wprost kochają towarzystwo – zarówno człowieka, jak i przedstawicieli swojego gatunku. 

Koszatniczka domowa - dla kogo będzie odpowiednim wyborem?

Zdarza się, że dorośli rozważają zakup pupila dla dziecka. Pragniemy zaznaczyć, że koszatniczka nie jest zbyt dobrym wyborem dla malucha: to spokojne i z natury płochliwe zwierzątko, które może trudno znosić ruchliwe, głośne i żywiołowe dzieci. Ponadto, kąpiące się w pyle koszatniczki nie przepadają za dotykaniem, które tłuści ich futerko - a co za tym idzie, maluch może nie być zadowolony, że zwierzak nie daje się dotykać i chowa się w najdalszym kącie klatki podczas prób głaskania. Dodatkowo, z uwagi na duże wymagania jeśli chodzi o utrzymanie czystości w klatce i nierzadko konieczność stosowania gorącej wody czy środków chemicznych - dziecko może nie być w stanie samodzielnie sprzątnąć klatki zwierzaka.

W przeciwieństwie do wspomnianych wcześniej szynszyli, koszatniczki prowadzą dzienny tryb życia, co oznacza że mogą być wspaniałymi towarzyszami dla osób, które chciałyby móc cieszyć się obecnością zwierzaka w trakcie swojej dziennej aktywności. Ze względu na niewielkie wymagania i potrzebę życia w jednogatunkowym stadzie, koszatniczki mogą okazać się dobrym wyborem dla osób, które mają zbyt mało wolnego czasu na to, by wybrać któregoś z bardziej wymagających pupili - np. psa.

Ile kosztuje koszatniczka?

Koszatniczki nie należą do szczególnie drogich zwierząt - w sklepach zoologicznych można je kupić za około 100-150 zł. Nieco kosztowniejsze może okazać się wyposażenie do klatki dla zwierzaka, jednak jest to jednorazowy wydatek.