Lęk separacyjny u psa – skąd się bierze i jak mu zaradzić?

Co to jest lęk separacyjny u psa?

Psy to zwierzęta społeczne. Nawet dziko żyjące osobniki trzymają się w grupach, choćby dlatego, że zwiększa to ich szanse na przetrwanie. Przede wszystkim jednak towarzystwo jest im potrzebne do szczęścia. Samotne przebywanie w pustym mieszkaniu jest dla psa nienaturalne i ma prawo budzić w nim ogromny niepokój, jeśli nie zostanie do tego odpowiednio przygotowany. Szacuje się, że nawet 40% czworonogów doświadcza silnych objawów stresu, gdy tylko tracą z oczu opiekuna.

Lęk separacyjny u psa to silny niepokój (często urastający do paniki) i powiązane z nim zaburzenia zachowania, które spowodowane są odizolowaniem od bliskiego człowieka. Nawet krótka rozłąka wywołuje w zwierzęciu silne emocje i objawy podobne do tych, które sami przeżywamy w stresujących sytuacjach – przyspieszone bicie serca, wzmożone napięcie mięśni, skrócony oddech itp. Co więcej, gdy jesteśmy zestresowani, zdarza nam się krzyczeć, płakać, niszczyć przedmioty, a nawet posuwać się do aktów autoagresji. Podobnie próbuje rozładować trudne emocje przeżywający lęk separacyjny pies.

Pozostawiony sam w domu pupil może piszczeć, szczekać, gryźć meble, drapać drzwi (próbując się uwolnić), załatwiać w domu swoje potrzeby fizjologiczne. To tylko niektóre z objawów lęku separacyjnego u psa. Są one dużym problemem dla Ciebie jako opiekuna i zmorą Twoich sąsiadów. Przede wszystkim jednak są wyrazem cierpienia zwierzęcia i wymagają adekwatnej reakcji, jaką z pewnością nie jest np. kara za złe sprawowanie.

Skąd bierze się lęk u psa?

Skłonność do reakcji lękowych jest w pewnym stopniu uwarunkowana genetycznie. Bywa też wynikiem doświadczeń w pierwszych tygodniach życia. Zdarza się, że już u szczeniaka występuje lęk separacyjny spowodowany zbyt wczesnym oddzieleniem od matki. Kluczowe są jednak błędy popełniane przez opiekunów czworonoga.

Pies z lękiem separacyjnym to często ten, któremu opiekunowie początkowo poświęcali nieustanną uwagę, a później powrócili do zwykłego rytmu życia. Każdy zresztą przejaw nadopiekuńczości sprawia, że pupil uzależnia swoje poczucie bezpieczeństwa od bliskości człowieka. Z drugiej strony zaburzeniom lękowym sprzyja lekceważenie emocji psa, np. brak odpowiedniego wsparcia w obliczu takich zmian jak przeprowadzka czy narodziny dziecka.

Zaburzenia zachowania u psa a lęk separacyjny

Sposobem na lęk separacyjny u psa są ćwiczenia, dzięki którym pupil zyskuje poczucie bezpieczeństwa i stopniowo uczy się samodzielności. Pamiętajmy jednak, że nie wszystkie zaburzenia zachowania spowodowane są stresem separacyjnym. Pies może demolować mieszkanie pod naszą nieobecność ze zwykłej nudy, a wypróżniać się na dywan dlatego, że zaniedbaliśmy trening czystości. Niektóre niepożądane zachowania mogą być skutkiem chorób.
 
Nim przystąpisz do odwrażliwiania psa w związku z lękiem separacyjnym, musisz wykluczyć inne, potencjalne przyczyny jego niepożądanych zachowań. Pupil powinien zostać dokładnie zbadany przez weterynarza. Pomocna jest też opinia behawiorysty. Warto zarejestrować kamerą poczynania czworonoga pod Twoją nieobecność. Dzięki temu specjalista oceni, czy pies doświadcza lęku separacyjnego, czy też np. boi się hałasu za oknem albo po prostu zaspokaja niezrealizowane potrzeby, korzystając z chwili swobody.

Jak leczyć lęk separacyjny u psa?

Zarówno w przypadku szczeniaków, jak i dorosłych psów nauka samodzielności wymaga metody małych kroków. Początkowo na chwilę przestań poświęcać pupilowi uwagę, pozostając wciąż w zasięgu jego wzroku. Potem zostaw go samego w pokoju, stopniowo wydłużając czas swojej nieobecności. Wreszcie wychodź na coraz dłużej z domu. Jeśli pies zdradza objawy lęku, dziel ćwiczenia na mniejsze etapy lub wręcz cofaj się do wcześniejszych. Każde spokojne wyjście i powrót (bez niepokojących zwierzę pożegnań i wylewnych powitań) będzie utwierdzać pupila w przekonaniu, że nie znikniesz na zawsze.
 
Naukę samodzielności wzbogać o pomocne elementy:

przestrzegaj stałego rytmu dnia – rutyna wzmacnia poczucie bezpieczeństwa u psa,
nagradzaj każdy sukces w nauce, np. przysmakiem albo chwilą ulubionej zabawy,
na czas swojej nieobecności zostaw psu zajmującą zabawkę,
zapewniaj pupilowi miejsce, w którym czuje się bezpiecznie, np. zamknięte legowisko (często polecana na lęk separacyjny u psa klatka kennelowa nie służy powstrzymaniu pupila od gryzienia mebli, lecz ma być właśnie takim bezpiecznym schronieniem!),
wzmacniaj pewność siebie pupila poprzez trening, w którym za rozwiązanie trudnych (ale możliwych do wykonania) zadań czeka go atrakcyjna nagroda.

Czy istnieją leki na lęk separacyjny u psa?

Odwrażliwianie psa z lękiem separacyjnym to żmudny proces, który wymaga wiele cierpliwości i konsekwencji. Czy istnieje droga „na skróty” (np. leki uspokajające dla psa niwelujące lęk separacyjny i jego uciążliwe objawy)? Na rynku dostępnych jest wiele preparatów służących łagodzeniu lęku separacyjnego u psów. Skuteczne bywają np. feromony imitujące działanie tych, które wydziela suka podczas karmienia szczeniąt. Ich dyfuzja w pomieszczeniu działa kojąco nie tylko na młode, ale i dorosłe psy.
 
Odpowiednio dobrane (po konsultacji z weterynarzem) leki można stosować pomocniczo. Trzeba jednak pamiętać, że lęk separacyjny u psa mija nie wtedy, gdy zniesiemy jego objawy, ale wówczas, gdy pupil będzie czuł się bezpiecznie mimo naszej nieobecności. Innymi słowy, najlepsze tabletki na lęk separacyjny u psa nie usuną źródła problemu. Praca nad nim to obowiązek odpowiedzialnego, kochającego opiekuna.