Wścieklizna u kota – jak ustrzec swojego pupila?

Jak dochodzi do zakażenia wścieklizną?

Wścieklizna jest wirusową chorobą zakaźną ssaków wywoływaną przez Rhabdoviride. Przenosi się głównie poprzez ślinę, więc dotyczy najczęściej zwierząt mięsożernych. Odpowiedź na pytanie, czy koty mogą mieć wściekliznę, jest więc twierdząca. Choroba ta jest jednak niebezpieczna także dla ludzi. Czy można zarazić się wścieklizną od kota? Niestety tak, choć odpowiednio szybka reakcja pozwala powstrzymać jej rozwój. W przypadku kotów zastosowanie ratującej życie profilaktyki poekspozycyjnej jest praktycznie niemożliwe. Zakażenie zwykle stwierdza się wtedy, gdy dojdzie do rozwoju choroby. Jak dotąd nie wynaleziono leku przeciw wściekliźnie.

Infekcja najczęściej jest konsekwencją pogryzienia przez zarażone zwierzę. Może to jednak nastąpić również wtedy, gdy jedynie poliże ono otwartą ranę zdrowego osobnika. Do zakażenia może dojść w trakcie walki (z osobnikiem obcego lub własnego gatunku), ale też wówczas, gdy zaprzyjaźnione zwierzęta wylizują się nawzajem. Najbardziej zagrożone wścieklizną są koty wychodzące oraz mające styczność z innymi zwierzętami.

Wścieklizna atakuje ośrodkowy układ nerwowy (OUN) i ostatecznie prowadzi do nieodwracalnych zmian zapalnych w mózgu. Im bliżej ośrodkowego układu nerwowego dochodzi do infekcji, tym szybciej widoczne są objawy wścieklizny u kota. Przeważnie następuje to w przeciągu kilku tygodni od chwili zakażenia, ale okres inkubacji wirusa może trwać także dwa tygodnie lub nawet kilka lat. Nosiciel zaczyna zarażać wówczas, gdy wirusy przedostaną się do jego śliny, czyli na kilka dni przed wystąpieniem objawów choroby.

Jak rozpoznać wściekliznę u kota?

Podobnie jak u innych ssaków, wścieklizna u kotów ma kilka stadiów różniących się obrazem klinicznym. Zmienność objawów jest wynikiem migracji lizawirusów wzdłuż dróg nerwowych. Najczęściej możemy zaobserwować:

fazę zwiastunów (prodromalną) – u kota mogą wystąpić wymioty, biegunka, gorączka. Zwierzę wykazuje niepokój, który wyraża m.in. uporczywą wokalizacją. Może zachowywać się lękowo lub, przeciwnie, nad wyraz przyjacielsko;
fazę porażeń (wściekłą) – kot jest silnie pobudzony i najczęściej wykazuje zachowanie agresywne. Atakuje zarówno inne zwierzęta, jak i swoich opiekunów. Możemy zauważyć u niego drżenie mięśni i ślinotok;
fazę śpiączki (paralityczną) – kot ma problemy z koordynacją ruchów. Następnie zaobserwować możemy postępujące objawy paraliżu, który ostatecznie dotyka mięśni oddechowych czy serca. Zwierzę zapada w śpiączkę i umiera.

Warto wiedzieć, że faza porażeń – najbardziej charakterystyczna dla wścieklizny – u kotów może w ogóle nie wystąpić. Dlatego nie powinniśmy lekceważyć pierwszych, niespecyficznych symptomów choroby, pamiętając przy tym, że wcale nie muszą to być oznaki wścieklizny u kota. Poza tym należy pamiętać, że u kotów zdarza się też bezobjawowa postać wścieklizny, tzw. cicha.

Jak postępować w przypadku podejrzenia wścieklizny u kota?

W przypadku wystąpienia objawów wścieklizny u kota niezbędne jest przeprowadzenie diagnostyki różnicowej. Weterynarz wyklucza występowanie innych chorób z podobnym obrazem klinicznym. Jednocześnie, jeśli kot nie został wcześniej zaszczepiony przeciw wściekliźnie, musi zostać poddany kwarantannie. Podejrzenie wścieklizny należy zaś zgłosić do powiatowego lekarza weterynarii, który wszczyna postępowanie mające na celu powstrzymanie ewentualnej epidemii.

Kiedy wścieklizna u kota zostanie stwierdzona ponad wszelką wątpliwość, musi zostać poddane eutanazji, co zapobiega rozprzestrzenianiu się choroby, a przede wszystkim oszczędza mu cierpienia. Choć nie wynaleziono leku na wściekliznę, nie oznacza to, że nasz pupil skazany jest na takie śmiertelne niebezpieczeństwo. Koty można – a w wielu przypadkach wręcz należy – przeciw wściekliźnie szczepić.

Jak uchronić kota przed wścieklizną?

Szczepienie kotów przeciw wściekliźnie nie jest w Polsce obowiązkowe. To jednak bardzo skuteczny sposób, by uchronić pupila przed ryzykiem zakażenia. Cena szczepionki na wściekliznę to około 50 zł. To niewielka inwestycja w bezpieczeństwo czworonożnego przyjaciela, a przy okazji wszystkich domowników. Ryzyko powikłań poszczepiennych jest w przypadku nowoczesnych preparatów przeciw wściekliźnie niewielkie.

Jak często szczepić kota przeciwko wściekliźnie? Jednorazowa dawka preparatu uodparnia czworonoga na trzy lata. Koty wychodzące z domu warto szczepić częściej – nawet raz do roku. Pierwsze szczepienie wykonuje się, gdy zwierzę ma 12 tygodni. Szczepienie kotów niewychodzących teoretycznie nie jest konieczne. Warto jednak pomyśleć o nim przed zabraniem pupila na wakacje lub jeśli mieszkamy w miejscu, gdzie kot z łatwością napotka dzikie zwierzęta.