Czym jest lęk separacyjny u psa? Jak się go pozbyć?

Co to jest lęk separacyjny u psa?

Lęk separacyjny u psa to zespół zachowań charakteryzujących się odczuwaniem niepokoju, gdy czworonóg zostaje sam, albo też przebywa w oddzieleniu od bliskich. W konsekwencji u czworonoga obserwuje się reakcje lękowe przejawiające się w różny sposób. Objawami lęku separacyjnego u psa są:

nadmierna wrażliwość na ból,
wokalizacja – częste szczekanie, wycie,
zaburzenia snu,
zachowania destrukcyjne, np. wygryzanie sierści, a w ciężkich przypadkach samookaleczanie się,
niszczenie rzeczy domowników,
pobudzenie psychoruchowe przejawiające się w podejmowaniu działań powtarzalnych,
brak skupienia.

Niepokój, którego doświadcza pies, podobnie jak przewlekły stres u ludzi, oddziałuje negatywnie na funkcjonowanie niemal całego ciała, w tym m.in. na układ odpornościowy, pokarmowy i układ ruchu. Do rozwoju lęku separacyjnego może dojść u każdego czworonoga – równie dobrze doświadczyć go może jamnik, jak i siberian husky, przy czym zaburzenie to częściej dotyka mieszańców niż rasowych psów. Skala występowania lęku separacyjnego spowodowała, że traktuje się go jako chorobę cywilizacyjną.

Dlaczego pies ma lęk separacyjny?

Za pojawienie się objawów lęku separacyjnego u psa odpowiadać mogą:

uwarunkowania genetyczne – predyspozycje do przesadnego reagowania na nieznane bodźce są dziedziczne;
psy takie charakteryzują się wzmożoną wrażliwością sensoryczną;
zła socjalizacja lub jej brak – niewystarczająca ilość bodźców, jakich doświadczył pies na początku życia, brak kontaktu szczeniak z rodzeństwem, szczególnie w wieku 8–12 tygodni;
zaburzenia w relacji człowiek–zwierzę, np. zbyt duża bliskość z opiekunem;
traumatyczne przeżycia, np. oddanie do schroniska, przemoc;
choroba i ból – psy, które chorowały w wieku szczenięcym i były otoczone wzmożoną troską, mogą
wytworzyć za duże przywiązanie do właścicieli;
nagła zmiana w życiu, np. wyizolowanie z grupy rodzinnej, nowe środowisko.

Jak pozbyć się lęku separacyjnego u psa?

Czy lęk separacyjny u psa mija? Tak, ale tylko dzięki podjęciu odpowiedniego leczenia – przy skorzystaniu ze specjalistycznej pomocy psiego behawiorysty. Leczenie polega na:

kontroli środowiska,
modyfikacji zachowania,
farmakoterapii.

Bardzo ważne w leczeniu, ale i zapobieganiu lęku separacyjnego u psa jest opracowanie i stosowanie się do harmonogramu dnia. Zwierzę staje się spokojniejsze, kiedy spodziewa się, jak będzie wyglądał jego dzień. Nieodzowne jest także ustalenie i trzymanie się zasad opieki nad psem przez wszystkich domowników, aby płynęły od nich jasne komunikaty. Zmagającemu się z lękiem separacyjnym zwierzęciu trzeba zapewnić odpowiedni poziom wysiłku fizycznego, w tym zabaw z szarpakiem, co pozwala rozładować napięcie.

Przeczytaj również: Jak oduczyć szczeniaka gryzienia?

W modyfikacji zachowań podkreśla się wagę:

treningu posłuszeństwa, czyli nauki pojedynczych komend („siad”, „waruj”, „zostań”),
treningu niezależności, który pozwoli na zwalczanie nadmiernego przywiązania (oduczenie pupila chodzenia za opiekunem przy wykorzystaniu komendy „na miejsce”, stopniowo wydłużające się chwile rozłąki z czworonogiem, aby nauczyć zwierzę radzenia sobie bez opiekuna),
wyrażania pochwał za posłuszeństwo (słownie, gestem, smaczkiem),
kontrolowania uwagi poświęcanej psu – otrzymuje ją, kiedy właściciel o tym zdecyduje, a nie, kiedy wymaga tego czworonóg (np. ignorowanie prób zwrócenia na siebie uwagi),

konsekwencji i determinacji w szkoleniu i nauce,

uczenia psa spokoju i posłuszeństwa.

Kluczowym elementem pomocy psu z lękiem separacyjnym jest odwrażliwianie. Powinno ono obejmować sygnały związane z wychodzeniem z domu (trzymanie kluczy w ręku, chodzenie w butach, grzechotanie kluczami, przekładanie torebki) oraz rzeczywistym opuszczeniem domu (wydłużające się stopniowo wychodzenie za drzwi). Specjaliści zwracają uwagę także na zmianę rytuału wychodzenia, tak aby zwierzę przestało kojarzyć konkretne zachowania z opuszczeniem go i zostawaniem samemu (różny schemat podejmowanie czynności). Ponadto behawioryści często zalecają włączanie na czas nieobecności właścicieli muzyki relaksacyjnej lub nagrań z głosem właścicieli.

W razie potrzeby w leczeniu lęku separacyjnego u psa stosowna jest farmakoterapia z wykorzystaniem takich środków jak klomipramin, benzodiazepiny, progestageny, neuroleptyki, trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne i amitryptylina. Jako uzupełnienie powyższych metod użyta może być feromonoterapia, masaż czy kamizelka przeciwlękowa.